Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της ΕΕ στις 28 και 29 Ιουνίου 20016, οι ηγέτες θα συζητήσουν το νέο πλαίσιο Επικοινωνίας και Νέων Συνεργασιών της με τρίτες χώρες. Η Ανακοίνωση προτείνει μια προσέγγιση που στοχεύει στη μόχλευση των σημερινών διαθέσιμων εργαλείων εξωτερικής συνεργασίας της ΕΕ και των κρατών-μελών που βοηθούν στην αναχαίτιση της μετανάστευσης στην Ευρώπη. Οι οργανώσεις που υπογράφουμε το παρόν, δηλώνουμε τη βαθύτατη ανησυχία μας σχετικά με την κατεύθυνση του ελέγχου και της επιστροφής της μετανάστευσης ως βασική πολιτική συνεργασίας της ΕΕ με τις τρίτες χώρες. Αυτό το νέο πλαίσιο συνεργασίας ενέχει το κίνδυνο να παγιώσει τη στροφή προς μια πολιτική που έχει έναν και μοναδικό στόχο: τη χαλιναγώγηση της μετανάστευσης σε βάρος της Ευρωπαϊκής αξιοπιστίας και της καταστρατήγησης των θεμελιωδών αξιών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Οι προτεινόμενες προσεγγίσεις αποτελούν συνέχιση της συμφωνίας μεταξύ ΕΕ-Τουρκίας, που αν και παρουσιάστηκε ως επιτυχημένο παράδειγμα συνεργασίας, στην πραγματικότητα άφησε χιλιάδες ανθρώπους εγκαταλειμμένους σε απάνθρωπες και αναξιοπρεπείς συνθήκες. Αυτή η συμφωνία επηρέασε ειδικότερα τα παιδιά, με αποτέλεσμα εκατοντάδες ασυνόδευτα ανήλικα να κρατούνται σε κλειστούς χώρους υποδοχής στα νησιά ή να έχουν αναγκαστεί να κοιμηθούν σε κρατητήρια της αστυνομίας στην ενδοχώρα. Οι ευρύτερες επιπτώσεις της δεν θα πρέπει να υποτιμηθούν. Είναι δύσκολο να δούμε πώς η Ευρώπη μπορεί να ζητήσει από τις χώρες εταίρους να κρατήσουν τις πόρτες τους ανοιχτές, για να φιλοξενήσουν προσφυγικούς πληθυσμούς μεγάλης κλίμακας και να αποτρέψουν περαιτέρω κινήσεις, ενώ την ίδια στιγμή τα κράτη-μέλη αρνούνται να επωμιστούν το μερίδιο της ευθύνης τους για την προστασία των ανθρώπων που εγκαταλείπουν τα σπίτια τους. Το δικαίωμα στο άσυλο υπονομεύεται σημαντικά, και αυτό θα καθιστά όλο και πιο δύσκολο για τους πολίτες που φεύγουν απεγνωσμένα μακριά από ζώνες συγκρούσεων να ζητήσουν διεθνή προστασία.
Η πρόταση της Επιτροπής αγνοεί όλα τα αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με την αναποτελεσματικότητα των στρατηγικών αποτροπής με σκοπό τον τερματισμό της μετανάστευσης. Αυτή η προσέγγιση όχι μόνο θα αποτύχει να «σπάσει το επιχειρηματικό μοντέλο» των διακινητών, αλλά θα αυξήσει τον ανθρώπινο πόνο, καθώς οι άνθρωποι ήδη αναγκάζονται να ακολουθήσουν πιο επικίνδυνες οδούς διαφυγής. Επιπλέον, παρά τη δεδηλωμένη δέσμευση να σέβονται την αρχή της μη επαναπροώθησης, δεν υπάρχει πρόβλεψη που να εγγυάται την τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το κράτος δικαίου και τους πρότυπους μηχανισμούς προστασίας. Ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι κινδυνεύουν να απελαθούν σε χώρες όπου δεν διασφαλίζονται τα δικαιώματά τους. Η αρμοδιότητα και η ευθύνη για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν σταματούν στα σύνορα της Ευρώπης.
Είμαστε απογοητευμένοι από το γεγονός ότι για άλλη μια φορά η έμφαση στην αποτροπή δεν αφήνει σαφείς δεσμεύσεις για να ανοίξουν ασφαλή και φυσιολογικά κανάλια πρόσβασης στην Ευρώπη για όσους έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας αλλά και για άλλους μετανάστες, π.χ. μέσω της επανεγκατάστασης, μέσω προγραμμάτων ανθρωπιστικής εισδοχής, οικογενειακής επανένωσης, εκπαιδευτικών θεωρήσεων εισόδου, εργασιακής κινητικότητας και απελευθέρωσης θεωρήσεων εισόδου (βίζες). Η επανεγκατάσταση, η μετανάστευση του εργατικού δυναμικού και η απελευθέρωση της βίζας αναφέρονται μόνο ως πιθανή μόχλευση με τις χώρες εταίρους σε μία δούναι και λαβείν-προσέγγιση.
Μια άλλη σημαντική ανησυχία είναι η χρηματοδότηση του προτεινόμενου πλαισίου εταιρικής σχέσης η οποία θα αποτελούσε εν γένει αναπροσανατολισμό του αναπτυξιακού προγραμματισμού της Ευρώπης προς τη διακοπή της μετανάστευσης. Πρόκειται για μια απαράδεκτη αντίφαση με τη δέσμευση να χρησιμοποιήσει την αναπτυξιακή συνεργασία, με στόχο την εξάλειψη της φτώχειας, όπως κατοχυρώνεται στη Συνθήκη της Λισαβόνας. Η βοήθεια οφείλει να πηγαίνει προς όφελος των ανθρώπων που την έχουν ανάγκη, και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως μοχλός για τον έλεγχο της μετανάστευσης. Η χρηματοδότηση της Ε.Ε. πρέπει να είναι διαφανής και να συμμορφώνεται με ξεκάθαρα συμφωνημένες αρχές, όπως οι αρχές – Μπουσάν σχετικά με την αποτελεσματικότητα και οι αρχές – Παρισιού σε σχέση με ζητήματα ιδιοκτησίας και σε απόλυτη ευθυγράμμιση με τις στρατηγικές των κρατών-μελών. Επιπλέον, οι εκθαμβωτικές συμφωνίες «διαχείρισης της μετανάστευσης» με χώρες όπου έχουν διαπραχθεί σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα είναι αντιπαραγωγικές μακροπρόθεσμα, καθώς υπονομεύονται τα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλο τον κόσμο και διαιωνίζουν τον κύκλο της κακοποίησης και της καταστολής που προκαλεί τους ανθρώπους την ανάγκη να τραπούν σε φυγή.
Η μετανάστευση έχει πολλές αιτίες. Οι άνθρωποι μπορεί να είναι απλά μετακινούμενοι, να είναι σε αναζήτηση νέων ευκαιριών ζωής, σε αναζήτηση εκπαίδευσης ή οικογενειακής επανένωσης, ενώ οι συγκρούσεις, η βία, οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η κλιματική αλλαγή, η φτώχεια και η ανεργία μπορούν όλα να ενεργοποιήσουν τη μεταναστευτική σκανδάλη και να οδηγήσουν σε αναγκαστική εκτόπιση. Κάθε συνεργασία για τη διαχείριση της μετανάστευσης θα πρέπει να λάβει υπόψη αυτή τη σύνθετη και πολύπλευρη πραγματικότητα, να στηρίζεται σε αποδεικτικά στοιχεία, να λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες και να διασφαλίσει ότι τα οφέλη της μετανάστευσης μεγιστοποιούνται ενώ οι κίνδυνοι μετριάζονται.
Αν η ΕΕ θέλει να απευθύνει κάλεσμα για παγκόσμια αλληλεγγύη, θα πρέπει να δώσει το σωστό παράδειγμα. Η ΕΕ, ένα έργο χτισμένο πάνω στα ερείπια ενός καταστροφικού πολέμου, είναι έτοιμη να ξεκινήσει ένα σκοτεινό κεφάλαιο στην ιστορία της. Καλούμε τους ηγέτες της ΕΕ να επιλέξουν ένα σύστημα που να βασίζεται στα δικαιώματα για τη διαχείριση της μετανάστευσης και σε ένα βιώσιμο μακροπρόθεσμο στρατηγικό όραμα, αντί να επιδιώκουν τον ανέφικτο και απάνθρωπο στόχο της αποτροπής και με αυτή την επιλογή να εγκαταλείψουν τον πυρήνα των καταστατικών τους αρχών.
Ως φορείς που προάγουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις ανθρωπιστικές και ιατρικές υπηρεσίες, τη μετανάστευση και την ανάπτυξη σε τρίτες χώρες, καλούμε τους Ευρωπαίους ηγέτες:
- Να απορρίψουν την τρέχουσα Ανακοίνωση της Επιτροπής και να αναπτύξουν μια βιώσιμη και μακροπρόθεσμη στρατηγική, βάσει δεδομένων, για τη διαχείριση της μετανάστευσης, σε διαβούλευση με την κοινωνία των πολιτών και τους εμπειρογνώμονες.
- Να διευκολύνουν την ασφαλή κινητικότητα, δημιουργώντας και ενισχύοντας ασφαλή και τακτικά κανάλια διέλευσης στην Ευρώπη, τόσο για εκείνους που έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας αλλά και άλλων μεταναστών, συμπεριλαμβάνοντας μέσω της μετεγκατάστασης, διαδικασίες αποδοχής για ανθρωπιστικούς λόγους, παροχή βίζας για ανθρωπιστικούς λόγους, οικογενειακή επανένωση, κινητικότητα των εργαζομένων σε όλα τα επίπεδα δεξιοτήτων και φοιτητικές βίζες. Τα κράτη μέλη πρέπει να δεσμευτούν σε καθαρές συντεταγμένες και κατάλληλα χρονοδιαγράμματα προς την εφαρμογή ενός πλαισίου μετανάστευσης που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των μεταναστών, των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων, των οικογενειών τους, καθώς και τις ανάγκες και τις υποχρεώσεις των κρατών μελών.
- Να αποκλείσουν κάθε συνθήκη που βασίζεται σε δείκτες ελέγχου της μετανάστευσης σε αναλογία με την κατανομή αναπτυξιακής βοήθειας προς τρίτες χώρες. Η αναπτυξιακή βοήθεια είναι ένα εργαλείο για την καταπολέμηση της φτώχειας και της ανισότητας, όχι για τη διαχείριση της μετανάστευσης. Οι ευάλωτοι πληθυσμοί δεν πρέπει να τιμωρούνται εξαιτίας πολιτικών –ως επί το πλείστον- ανησυχιών.
- Να διακόψουν όλες τις επαναπροωθήσεις ή απομακρύνσεις των ανθρώπων από την ΕΕ σε τρίτες χώρες που παραβιάζουν – ή σε χώρες που ενέχουν σοβαρό κίνδυνο παραβίασης – των θεμελιωδών δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της αρχής της μη επαναπροώθησης. Να εξασφαλίσουν την πρόσβαση στην προστασία, τη δικαιοσύνη και την αποτελεσματική θεραπεία για όλους τους ανθρώπους στις διαδικασίες μετανάστευσης και ασύλου.
- Να αποδώσουν εχέγγυα διαφάνειας στην ανάπτυξη τυχόν μέσων για τη διαχείριση της μετανάστευσης και λογοδοσία για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που απορρέουν από τις μεταναστευτικές πολιτικές της ΕΕ.
- Να δεσμευθούν για μια εξωτερική πολιτική και δράση με επίκεντρο την πρόληψη και την απελευθέρωση των παρατεταμένων κρίσεων. Ενώ η Ανακοίνωση αναφέρεται στην ανάγκη αντιμετώπισης των βαθύτερων αιτίων της πληθυσμιακής μετακίνησης σε μακροπρόθεσμη βάση, δεν περιλαμβάνει δέσμευση για την πρόληψη και τη διαχείριση κρίσεων.
Υπογράφουσες οργανώσεις / φορείς / δίκτυα:
1. 11.11.11
2. ACT Alliance EU
3. Action Contre la Faim (ACF)
4. ActionAid
5. Aditus Foundation
6. Afrique Culture Maroc
7. Agir Ensemble pour les Droits de l’Homme
8. Aid Services
9. Amnesty International
10. Amycos
11. Andalucía Acoge
12. Asamblea de Cooperacion Por la Paz ACPP
13. Asgi – Associazione per gli Studi Giuridici sull’Immigrazione
14. Asociacion por ti mujer
15. Asociacion Salud y Familia – Spain
16. Association for action against violence and trafficking in human beings-Open Gate La Strada Macedonia
17. Association for the Social Support of Youth
18. Ayuda en Acción
19. Bienvenidos Refugiados España
20. British Refugee Council
21. CAFOD
22. Care International
23. Caritas International Belgium
24. CCOO de Andalucia
25. Centre for Youths Integrated Development
26. Centro de Investigaciones en Derechos Humanos PRO IGUAL
27. ChildFund Alliance
28. Church of Sweden
29. Churches’ Commission for Migrants in Europe
30. Citizens’ association for combating trafficking in human beings and all forms of gender-based violence
31. CNCD-11.11.11
32. Comisión Española de Ayuda al Refugiado – CEAR
33. Concern Worldwide
34. CONCORD Europe
35. CONCORD Sweden
36. Conseil des Béninois de France
37. Consortium of Migrants Assisting Organizations in the Czech Republic
38. Coordinadora Andaluza de ONGD
39. Coordinadora Cantabra de ONGD
40. Coordinadora de Barrios
41. Coordinadora de ONGD de la Región de Murcia
42. Coordinadora de ONGD del Principado de Asturias
43. Coordinadora de ONGD España
44. Coordinadora de ONGD Navarra
45. Coordinadora Extremeña de ONGD
46. Coordinadora Gallega de ONGD
47. Coordinadora ONGD de Castilla y León
48. Coordinadora Valenciana de ONGD
49. Coordination des ONG pour les droits d’enfant
50. Cordaid
51. Detention Action
52. Detention Forum
53. Doctors of the World International network
54. EMERGENCY ONG ONLUS
55. EU-CORD Network
56. Eurochild
57. EuroMed Rights
58. European Association for the Defence of Human Rights
59. European Council on Refugees and Exiles
60. European Youth Forum
61. Federación Aragonesa de ONGD
62. Federación de Asociaciones de Derechos Humanos
63. Federation of Christian NGOs in Italy
64. FIACAT
65. FIDH
66. FIZ advocacy and support for migrant women and victims of trafficking
67. Flüchtlingsrat Niedersachsen e.V.
68. Forum des Organisations de Solidarité Internationale issues des Migrations
69. Fundacion 1º de Mayo de Comisiones Obreras
70. Fundación Alianza por los Derechos, la Igualdad y la Solidaridad Internacional –APS-
71. Greek Forum of Refugees
72. Habitat for Humanity International, Europe, Middle East and Africa
73. Handicap International
74. Hellenic Platform for Development
75. Human Rights Watch
76. Human Rights Without Frontiers
77. Humanist Institute for Co-operation with Developing Countries
78. Inspiraction
79. Instituto Sindical de Cooperación al Desarrollo – ISCOD
80. InteRed
81. INTERSOS
82. Islamic Relief UK
83. Jesuit Refugee Service Europe
84. Justice and Peace Netherlands
85. KISA-Action for Equality, Support, Antiracism
86. Koordinierungsstelle der Österreichischen Bischofskonferenz für internationale Entwicklung und Mission
87. La Strada International
88. Lafede.cat – Organitzacions per a la Justícia Global
89. Le Monde des Possibles
90. Lebanon Humanitarian INGO Forum
91. Macedonian Young Lawyers Association
92. Médecins Sans Frontières
93. Menedék – Hungarian Association for Migrants
94. Migrant Voice UK
95. Migrants’ Rights Network
96. Movimiento contra la Intolerancia
97. Movimiento por la Paz – MPDL
98. Nasc, the Irish Immigrant Support Centre
99. Norwegian Refugee Council
100. Oxfam
101. PAX
102. Pax Christi International
103. PICUM-Platform for International Cooperation on Undocumented Migrants
104. Plan International EU office
105. Platform Minors in exile / Plate-forme Mineurs en exil / Platform Kinderen op de vlucht (Belgium)
106. PRO ASYL
107. Red Acoge
108. Refugee Aid Serbia
109. Réseau de Compétences Solidaires – Groupement d’Economie Sociale et Solidaire France – Europe – Afrique
110. Réseau Immigration Développement Démocratie – IDD
111. Save the Children
112. SOS Children’s Villages International
113. SOS Racisme – Touche pas à mon pote
114. Stichting LOS
115. Swedish Refugee Advice Centre
116. Télécoms Sans Frontières
117. Terre des Hommes International Federation
118. The International Federation of Social Workers European Region
119. The International Rehabilitation Council for Torture victims
120. The Norwegian Centre Against Racism
121. Translators without Borders
122. Trócaire
123. World Vision Brussels and EU Representation
124. ZOA